Valen, L.J. van-Gasten en vreemdelingen

Gasten en vreemdelingen van L.J. van Valen vertelt de wederwaardigheden van de Pelgrimvaarders.
De Pelgrimvaders, een groep Engelse calvinisten, waren 375 jaar geleden twaalf jaar te gast in het tolerante Holland. Zij waren hun land ontvlucht omdat ze werden vervolgd. Aanvankelijk vestigden zij zich in Middelburg en later vooral ook in Amsterdam. Al snel echter vertrokken zij naar Leiden, omdat daar meer woonruimte beschikbaar was dan in Amsterdam. Bovendien werden zij daar door het stadsbestuur in bescherming genomen.
Uiteindelijk wilden zij toch niet opgaan in de Hollandse samenleving. Een deel van de Pelgrimgemeenschap vertrok in 1620 vanuit de zeehaven Delfshaven, vanwaar zij met de Speedwell de overtocht naar Amerika maakten. De Speedwell kwam echter niet verder dan het Engelse Plymouth. Met de Mayflower vervolgden de pelgims hun tocht naar de Amerikaanse oostkust, waar zij bij Cape Cod voet aan wal zetten.
Daar stelden zij de grondslag op voor de Amerikaanse samenleving, verwoord in de eerste Amerikaanse grondwet (Mayflower Compact), waarin onder meer de vrijheid van geweten en de vrijheid van woord en geschrift werden gegarandeerd.0