Stark Texel


De Verrassing

Als je een beetje bekend bent in refoboekenland, ben je ongetwijfeld uitgeverij Stark te Texel wel eens tegengekomen. Momenteel hebben wij ook een aantal boeken van deze uitgever in ons assortiment. ‘Stark-Texel’, dat was het dan, meer wist ik niet over deze uitgeverij. Tot afgelopen zomervakantie...

In juli zijn wij namelijk op vakantie op Texel geweest. Ook aan de bestemming van onze vakantie is de naam van Stark verbonden (geweest): De Verrassing in Oosterend. Maar ook hiervan geldt: veel meer was me niet bekend. Voor ons vertrek naar Texel las ik nog wel een opvallend stukje op de site van ‘de Verrassing’: Op Texel is een enorme verzameling theologische werken te bezichtigen. Dat knoopt een liefhebber van oude boeken natuurlijk in zijn oren.
Oosterend op Texel
Inmiddels weet ik meer over deze bijzondere bibliotheek. Zoals elk boek een geschiedenis heeft, zo heeft een bibliotheek ook een geschiedenis. De geschiedenis van deze boekenverzameling heeft alles te maken met de families Stark en Ploeg. Families om een roman over te schrijven. 

Het geslacht Stark

Al eeuwen is Texel, en vooral Oosterend, het leefgebied van de familie Stark. De eerst bekende voorvader van deze familie, in mannelijke lijn, is Obbe Saekesz, geboren op Vlieland in het begin van de zeventiende eeuw. Zijn zoon Lammert Obbesz Dogger wordt rond 1630 geboren in Nieuweschild; Texel dus. De zoon van deze Lammert, Siets Lammertsz Dogger, trouwt met Antje Jans Stark. De twee zoons uit dit huwelijk nemen de naam van hun moeder, Stark, aan. De familie woont dan inmiddels in Oosterend.

Vanaf dat moment zijn ook de beroepen van deze Starken bekend: zeeman, loods en schippersknecht wisselen elkaar af. Pas rond 1850 maakt de zeeman Jan Stark de overstap naar de wal. Hij wordt achtereenvolgens aangeduid als: zeeman, landman en arbeider.

In 1909 wordt te Oosterend Frans Stark geboren. Zijn moeder sterft als hij nog maar 9 jaar is. Na het sterven van moeder Stark komt de familie in Rotterdam terecht. Frans heeft daar een groentezaak.

Als Rotterdam in 1940 voor een groot deel door oorlogsgeweld verwoest is, verhuist de heer Stark naar zijn geboortedorp Oosterend. De van oorsprong Gereformeerde Stark, voelt zich in die kerken niet meer thuis en gaat thuislezen. Dit mondt later uit in de Gereformeerde Gemeente van Oosterend, een kleine reformatorische gemeenschap op een steeds seculierder eiland.

De VerrassingRond 1955 start dhr. Stark met ‘De Verrassing’, een pension aan de rand van Oosterend, twee kilometer van de Waddenzee. Daarnaast doet dhr. Stark in meubels en orgels.

Van orgels, boeken en een boekhoudprogramma

In 1966 wordt dhr. W. Ploeg uit Zeist de schoonzoon van dhr. Stark. Hij is ambitieus en onmiskenbaar een zakenman. Naast de handel in orgels zet hij een uitgeverij op. Stark-Texel wordt de handelsnaam. Stark-Texel richt zich op het uitgeven van theologische boeken en christelijke leesboeken. Later gaan ook boeken over computers het land in. Eén van de eerste computerboeken krijgt als titel: ‘Wat is nu eigenlijk een computer?’
PloegDe familie Ploeg verwoordt op één van hun sites de activiteiten van dhr. Ploeg als volgt:
Toen Wim Ploeg Sr. in de jaren '70 een kippenschuur kocht had hij nog niet het idee opgevat om software te ontwikkelen, maar bouwde hij orgels. Ondersteuning vanaf Texel was lastig, dus zijn zelfbouwpakketten waren zo eenvoudig mogelijk. Om zijn klanten verder van dienst te zijn schreef en drukte hij handleidingen. Hij besloot om andere ondernemers te laten profiteren van deze vorm van klantondersteuning en startte een drukkerij: Uitgeverij Stark.

Grootste bezwaar bij andere programma’s was de lange opstarttijd. Dat kon anders, dacht Ploeg en nam het besluit tot het ontwikkelen van een eigen eenvoudig bedienbaar administratieprogramma met een snelle start: SnelStart.

Snelstart

SnelstartIn de afgelopen vakantie heb ik een rondleiding gekregen in het huidige ‘Snelstart’. Het bedrijf in boekhoudsoftware is nu een serieuze speler geworden in deze markt: Een schitterend pand, meer dan 100 medewerkers en meer dan 50.000 gebruikers van het boekhoudprogramma.

Sinds de zomer van 2015 heeft dit bedrijf er nog een andere tak van sport bij gekregen: de verhuur van loopfietsen. Deze loopfietsen houden het midden tussen een elektrische fiets, een loopband en een step. Met een snelheid van zo’n 15 tot 25 kilometer per uur kun je met dit vervoermiddel prima het eiland Texel verkennen.

LopifitNaast het gebouw van ‘SnelStart’ staat de enige Reformatorische privéschool van Nederland, basisschool Timotheüs. Momenteel telt deze school 15 leerlingen. De school wordt zelf bekostigd en zorgt voor onderwijs in de lijn van kerk en thuis.

 

‘Er is toch iemand die nog bij de boeken wil kijken?’, vraag onze rondleider. Nog onder de indruk van de school steek ik mijn vinger op: ‘Ja, dat ben ik’. Als toetje op de rondleiding bij ‘Snelstart’ staan we even later in een kostbare bibliotheek met voornamelijk oude theologische werken.

Zo’n boekenverzameling had ik overal verwacht, maar niet op Texel. In het huis van weduwe Ploeg-Stark is in een ruime kelder deze collectie ondergebracht. Dhr. Ploeg, die in het voorjaar van 2015 overleden is, heeft sinds zijn 16e jaar antieke theologische boeken verzameld. Momenteel staan er theologische werken van 600 verschillende oudvaders. Het geheel is ondergebracht in een stichting: ‘De aloude Waarheid’.

De keurig gerestaureerde perkamenten en leren banden beslaan de periode van 1588 tot 1800. Niet minder dan 80 verschillende catechismusverklaringen horen daar ook bij. Van tientallen werken staat het enig bekende exemplaar op Texel.

De professionele klimaatbeheersing in de kelder zorgt voor het conserveren van de boeken. ‘Ja, mijn vader heeft het grootste gedeelte van deze boeken ook echt gelezen’, geeft Wim Ploeg jr. aan. Het bureau in de kelder, met de sigaren nog op de rand van de asbak, onderstreept zijn antwoord.

Antieke boeken op je tablet

‘De plannen zijn’, aldus de jonge Ploeg, ‘om de hele collectie boeken te digitaliseren, zodat ze voor iedereen toegankelijk worden’. Een immense klus, maar wel een schitterend streven, om deze unieke boekenverzameling te ontsluiten voor een groter publiek.

Bibliotheek-TexelFoto’s mogen genomen worden. In de gauwigheid schiet ik een paar foto’s. Veel te weinig natuurlijk om écht een idee te krijgen van deze verzameling.

Wie weet, kunnen we binnen afzienbare tijd, deze antieke boeken vanaf onze tablet lezen. Zo'n sterk project vraag om een snelle start. 

In het voorjaar van 2019 verscheen er een boek over het kerkelijk wel en wee op het Texelse Oosterend Op Texel ligt Jeruzalem, geschreven door G. Roos. Binnen enkele maanden was dit boek al uitverkocht. De recensie in het Reformatorisch Dagblad geeft een beeld van dit boek. 

Wilt u op de hoogte gehouden worden van nieuwe Blogs van Boekenstek? Schrijf u dan in voor onze nieuwsbrief. Zo blijft u op de hoogte van al het boekennieuws. 

© 2010 - 2024 Boekenstek | sitemap | rss | webwinkel beginnen - powered by Mijnwebwinkel